04 Pentadbiran Negeri-negeri Melayu Tidak Bersekutu

PENTADBIRAN NEGERI-NEGERI MELAYU TIDAK BERSEKUTU

4.1 Pemerintahan Kesultanan Melayu di Perdis. Kedah, Kelantan, Terengganu dan Johor

 

• Sistem pemerintahan kesultanan merupakan sistem kerajaan terpenting yang membawa

kemakmuran dalam kerajaan negeri-negeri Melayu iaitu Perlis, Kedah, Kelantan, Terengganu dan Johor.

 

• Ini kerana sistem pemerintahan ini diketuai oleh Sultan sebagai puncak kuasa dan kedaulatan yang dibantu oleh para pembesar

 

Kerajaan Perlis

Latar Belakang :

➢     Wilayah terpisah dari Kedah pada tahun 1842

➢     Syed Hussin Jamalullail diiktiraf sebagai Raja

➢     Perlis dengan gelaran Phya Songkhram Rama Wichit Willis Asmara Phya Pelit

➢     Pengisytiharan diadakan di istana Arau

Pentadbiran

➢     Raja dibantu pembesar tempatan

➢     Tuan Syed Abdullah, Raja Muda

➢     Dato' Arau Perdana Menteri

➢     Dibahagikan kepada 22 Mukim

 Hubungan Luar

➢     Hubungan dengan Siam

➢     Untuk tidak diganggu kuasa lain

Perundangan

➢     Berasaskan Undang-Undang Kesultanan Kedah

➢     Pelaksanaanya menitikberatkan kebajikan rakyat

.

Kesultanan Kedah

Latar Belakang

➢     Diasaskan abad ke-7

➢     Pemerintah pertama ialah Sultan Mudzaffar Shah

➢     Pertapakan Islam pada abad ke-12 dengan pusat pemerintahan di Kota Bukit Meriam

Pentadbiran

➢     Diketuai oleh Sultan

➢     Dibantu oleh pembesar

➢     Wujud pembahagian wilayah daerah dan mukim

➢     Wilayah diletakkan di bawah pengawasan pembesar daerah

➢     Mukim dikendalikan oleh penghulu

Hubungan Luar

➢     Hubungan dengan Siam bagi elak ancaman Burma

➢     Hubungan dalam bentuk hubungan diplomatik, pentadbiran dan kewangan

Perundangan

➢     Kanun Undang-Undang Kedah 1650 memberi hak kepada Raja

➢     Terdapat 5 bab undang-undang Kedah, antaranya Adat Kebesaran, Adat Meminang

 

Kesultanan Kelantan

 Latar Belakang

➢     Long Yunus menyatukan Kelantan dengan gelaran Yang Dipertuan:

➢     Bagi mengelak ancaman Terengganu, Sultan Muhammad I membuat persetiaan dengan Siam

➢     Maharaja Siam menguriakan gelaran Phya Pipit Pakdi kepada Sultan Muhammad

➢     Siam meluaskan pengaruhnya di Kelantan

Pentadbiran

➢     Sultan dibantu oleh pembesar

➢     Sistem ini dikenali Sistern Jemaah Menteri yang dibentuk oleh Sultan Muhammad II

➢     Dibahagi kepada tiga jajahan iaitu Selatan Batu Mekebang. Pasir Puteh dan Pasir Mas

➢     Tok Kweng mentadbir jajahan. Berperanan sebagai orang tengah antara penduduk dengan pembesar dan istana

Hubungan Luar

➢     Hubungan dengan Siam dijalinkan semasa pemerintahan Sultan Muhammad I

➢     Hubungan dengan Terengganu, Kedah Pattani dan negeri-negeri Melayu lain

Perundangan

➢     Ikut undang-undang syarak semasa pemerintahan Sultan Muhammad Il

➢      Membolehkan Kelantan aman dan makmur sebagai pusat perdagangan

 

Kesultanan Terengganu

Latar Belakang

➢     Diasaskan oleh Sultan Zainal Abidin

➢     Negeri paling akhir menerima Penasihat British

Pentadbiran

➢     Sultan dibantu oleh pembesar sebagai penasihat

➢     Sistem penghulu diperkemas semasa pemerintahan Sultan Omar

➢     Terdapat pembesar bergelar Dato' MataMata yang bertugas menyambut pelawat dan orang kenamaan

➢     Sistem Jemaah Mesyuarat Kerajaan dibentuk bagi memutuskan hukuman datau pengisytiharan negeri. Anggotanya dikenali sebagai Ahli Mesyuarat

Hubungan Luar

➢       Hubungan dengan Siarn, Kelantan dan Pattani

➢       Negeri berdaulat diakui negeri lain

Perundangan

➢     Tubuh Jabatan Mahkamah dengan Tengku Musa sebagai Ketua

➢      1911 undang-undang Bagi Diri Terengganu digubal

➢     Hakim dipilih individu berkelayakan dengan  luas pengetahuan agama

 

Kesultanan Johor

Latar Belakang

➢     Kesultanan Johor diperintah oleh keturunan bendahara selepas berakhirnya jural Keturunan Sultan Melaka

➢     Konflik politik yang berlaku menyebabkan keturunan Temenggung Daeng Ibrahim  menjadi pemerintah di Johor

➢     Kemudian diganti oleh anakanda baginda iaitu Daeng Abu Bakar yang menjadi Sultan Johor pada 1855.

Pentadbiran

➢     Johor mengalami zaman pemodenan semasa pemerintahan Maharaja Abu Bakar

➢     Baginda mengasaskan sistem pentadbiran moden yang cekap dan berkesan

➢      Mewujudkan Majlis Jemaah Diraja Johor, Jemaah Menteri dan jabatan-jabatan kerajaan

➢     Pembesar kerajaan seperti Dato' Seri Amar Diraja dan Dato' Bentara dalam bertanggungjawab membantu pemerintahan sultan Jawatan Menteri Besar_dan Setiausaha Kerajaan diwujudkan bagi melicinkan pentadbiran

Hubungan Luar

➢     Menjalinkan hubungan dengan Terengganu, Perak, Pahang dan Selangor

➢     Turut menjalin hubungan dengan Eropah dan Jepun

➢     Kuasa-kuasa ini mengiktiraf kedudukan johor

Perundangan

➢     Mengamalkan undang-undang Tubuh Kerajaan sebagai aturan dalam pemerintahan

 

 

4.2 Perluasan Kuasa British di Perlis, Kedah, Kelantan dan Terengganu

 

Faktor Perluasan Kuasa British di Perlis, Kedah, Kelantan dan Terengganu

1. Kedudukan yang strategik

➢     Kedudukan Kelantan dan Terengganu yang strategik kerana terletak di laluan perdagangan antara Siam dan Singapura

➢      Perlis, Kedah, Kelantan dan Terengganu penting kepada perdagangan British

 

2. Menghalang kemasukan kuasa Barat lain

➢     British ingin menjadikan Perlis, Kedah, Kelantan dan Terengganu sebagai penampan kuasa Barat lain meluaskan kuasa ke utara Tanah Melayu

➢     British ingin menghalang kemaraan Perancis, Jerman, Amerika Syarikat dan Rusia ke negeri-negeri Melayu Utara

➢     Kemaraan kuasa Barat yang ingin menguasai bahan mentah mencabar penguasaan British

➢     Jerman berusaha mendapatkan Pulau Langkawi

➢     Russia ingin membuka petempatan di Ujung Salang Perancis meluas kuasa di Segenting Kra yang akan mengancam perdagangan dankedudukkan Singapura sebagai pelabuhan antarabangsa

➢      Amerika Syarikat berusaha meluaskan pengaruhnya di Terengganu

 

3. Kemakmuran dan kekayaan hasil bumi

➢     Hasil pertanian dan perternakan di Kedah dan Perlis menjadi sumber bekalan makanan penduduk Pulau Pinang

➢     Kelantan dan Terengganu penting aktiviti pembuatan seperti pertukangan dan pembinaan kapal

➢     Kedua dua negeri ini menjadi pembekal pelbagai barangan dagangan kepada pedagang Singapura

 

4. Menghubungkan Burma dengan Pulau Pinang

➢     British ingin membina jalanraya, kereta api dan telegraf di antara Burma dan Pulau Pinang .

➢     Ini bertujuan supaya British mempunyai rangkaian perhubungan terus dengan India

➢     Ini sangat penting bagi perdagangan dan keselamatan British

 

5. .  Beban orang putih

➢      British menggunakan slogan ini untuk meluaskan kuasanya

➢      Ini kerana Siam telah melakukan kekejaman di Perlis, Kedah, Kelantan dan Terengganu

 

Strategi Perluasan Kuasa British di Perlis, Kedah, Kelantan dan Terengganu

●     British telah menggunakan strategi perjanjian untuk meluaskan kuasanya di Perlis, Kedah,Kelantan dan Terengganu secara berperingkat-peringkat

●     British menggunakan kedudukannya di Pulau Pinang untuk memantau perkembangan di negerinegeri Melayu sebelum bertindak mengadakan perjanjian dengan Siam.

●     Negeri-negeri Melayu seperti Perlis, Kedah, Kelantan dan Terengganu menghantar bunga emas dan perak setiap tiga tahun sekali sebagai tanda persahabatan

●     Tetapi Siam menganggap sebagai tanda pertuanan Siam serta kepatuhan kepada kuasa Siam

●     Pengaruh Siam ke atas negeri-negeri ini tidak menyenangkan British

●     British mahu memastikan laluan perdagangan antara India dan China selamat

●     British memilih strategi perjanjian kerana konfrantasi secara bersemuka merugikan

●      Siri perjanjian perluasan kuasa British

1.    Perjanjian Burney 1826

2.     Perjanjian Sulit 1897 (British-Siam) ditandatangani pada 6 April 1899

➢     British mahu memastikan tiada kuasa lain meluaskan pengaruh ke atas Kedah,Terengganu dan Kelantan

➢      British mengakui pertuanan Siam ke atas negeri tersebut

3.    Perjanjian Sempadan 1899 (British-Siam)

➢     Ditandatangani pada 29 November 1899 

➢     Menetapkan sempadan Perak, Kelantan, Terengganu, Pahang dan Kedah

➢     Perjanjian ini dapat menyelesaikan masalah sempadan di antara Perak (British) dan Reman (Siam)

4.      Perjanjian 1902 (Pengisytiharan British-Siam)

➢     Ditandatangani pada 6 Oktober 1902

➢     Siam mengawal hubungan luar Kelantan dan Terengganu

➢     Negeri ini tidak boleh menyerahkan konsesi kepada kuasa asing tanpa izin Siam

5.     Perjanjian Bangkok 1909

➢      Ditandatangani pada 10 March 1909 anatara wakil British Ralph Paget denganwakil Siam, Putera Devawongse Vaeaprakar (Menteri Hal Ehwal Luar Siam)

➢     Siam menyerahkan Perlis, Kedah, Kelantan dan Terengganu kepada British

➢     Negeri-negeri tersebut menerima Penasihat British

➢     Perjanjian ini membuka laluan kepada British menguasai Negara kita tanpa gangguan kuasa lain.